Autor: Sieć Obywatelska Watchdog Polska
Co to jest informacja publiczna?
Informacją publiczną jest każda informacja o działalności osób oraz instytucji, które pełnią funkcje publiczne, wykonują zadania publiczne lub gospodarują pieniędzmi publicznymi.
O co możemy pytać?
Możemy pytać m.in. o dokumenty, komunikaty, opinie czy wystąpienia w każdej sprawie, w której przyjmowane, przekazywane oraz wydawane są pieniądze publiczne i/lub wykonywane są zadania dotyczące choćby ochrony zdrowia, transportu publicznego, edukacji czy kultury.
Możemy pytać o informacje, które stworzyła sama instytucja, ale też te, które się do niej jedynie odnoszą (które posiada, choć ich nie wytworzyła) – np. o raport z kontroli Regionalnej Izby Obrachunkowej, którą przeprowadzono w urzędzie gminy czy o sprawozdanie z realizacji przebudowy placu, którą wykonała prywatna spółka, ale z pieniędzy wojewódzkich.
Nie istnieje zamknięta lista informacji publicznych, istnieją za to przykładowe ich kategorie, jak m.in.:
- informacje o majątku instytucji (np. faktury za wykonanie usługi na rzecz gminy),
- informacje o naborze kandydatów na wolne stanowiska (np. protokół z posiedzenia komisji konkursowej),
- treść wyroków sądowych (np. w sprawie o pozbawienie mandatu radnego),
- informacja o prowadzonych rejestrach (np. rejestr umów).
Możemy pytać o informacje dotyczące nie tylko samej instytucji, ale też jej pracowników pełniących funkcje publiczne, opłacanych ze środków publicznych (np. pracownik urzędu skarbowego, strażnik miejski, dyrektor szpitala czy wykładowca akademicki). Nasze pytania mogą dotyczyć m.in. wykształcenia, podstawowego wynagrodzenia czy przyznawanych nagród.
Kogo możemy pytać?
Wspominając o ,,instytucjach’’, które mają obowiązek udostępniać informacje publiczne, mamy na myśli bardzo szerokie kategorie, obejmujące:
- wszystkie organy władzy publicznej (np. minister, wojewoda, prezydent miasta),
- organy samorządów gospodarczych i zawodowych (np. izba rolnicza, rada adwokacka),
- państwowe i samorządowe osoby prawne (np. Poczta Polska czy spółki komunalne jak Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Szczecinie),
- podmioty reprezentujące państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne (np. stacja sanitarno-epidemiologiczna czy biblioteka gminna),
- partie polityczne,
- reprezentatywne organizacje związkowe i pracodawców (np. Pracodawcy RP, NSZZ ‘’Solidarność’’)
- pozostałe instytucje, czyli najogólniej mówiąc inne podmioty w zakresie, w jakim wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym (np. szkoła niepubliczna czy organizacja pozarządowa).
Źródła:
- art. 61 ust. 1 Konstytucji RP
- art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
- art. 6 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Po więcej informacji zachęcamy do odwiedzenia Portalu Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska: